USD 125,7
EUR 147,6 0,3%
GBP 168,8 0,5%
DKK 19,8 0,3%
SEK 13,6 0,7%
NOK 12,4 0,5%
CHF 158,4 0,3%
CAD 91,3 0,2%
JPY 0,8 -0,1%
Stýrivextir 7,2%
Verðbólga 4,5%
Mannfjöldi 393.160
USD 125,7
EUR 147,6 0,3%
GBP 168,8 0,5%
DKK 19,8 0,3%
SEK 13,6 0,7%
NOK 12,4 0,5%
CHF 158,4 0,3%
CAD 91,3 0,2%
JPY 0,8 -0,1%
Stýrivextir 7,2%
Verðbólga 4,5%
Mannfjöldi 393.160
Til baka

Harm­leik­ur­inn þeg­ar Bayes­i­an sökk

Náttúrulegar hamfarir og mannanna verk

Bayesian
Mynd: MYND: Fabio La Bianca / Facebook

Hlýnun jarðarinnar birtist okkur nú æ skýrar og með mismunandi hætti. Jöklar bráðna, hraðar og hverfa margir alveg. Í Venesúela eru nú engir jöklar eftir, Nýja Sjáland hefur horft upp á 264 jökla hverfa, Ísland einn - Okið. Smájöklar Alpanna eru nánast allir að tapa tölunni, í Sviss hafa til að mynda nú verið afskrifaðir um eitt þúsund smájöklar. Í Afríku, þar sem enn er jökla að finna, hefur yfirborð þeirra dregist saman svo þeir eru samtals orðnir minni en tveir ferkílómetrar.[c0503c]

Það er ekki flókið að skilja loftslagsbreytingar af manna völdum þegar þær birtast nú hratt og skýrt. Hins vegar geta afleiðingar þeirra verið flóknar og ekki síður úrlausnirnar. Það á bæði við á jöklum og sólarströndum. Sjávarhiti á sumum sólarströndum getur nú oft orðið heitari en heitasti potturinn í íslenskri sundlaug.

Heitustu svæði jarðar eru að verða óbyggileg vegna 50°C lofthita í miklum raka þar sem aðeins þeir sem búa með loftklælingu geta lifað af. Komið hefur í ljós í nýlegum rannsóknum að meirihluti þeirra farandverkamanna sem létu lífið við undirbúning heimsmeistarkeppninnar í fótbolta í Qatar, og höfðu jafnvel flúið ólífvænlegar aðstæður í sínu eigin heimalandi vegna loftslagsbreytinga, urðu fyrir ofþornun vegna hita og létust jafnvel af nýrnaskemmdum síðar ef þeir dóu ekki beint við vinnuna. Jafnvel þó verkalýðsfélög nái samningum um þriggja tíma vinnuhlé um miðjan daginn og kröfum á vinnuveitendur að veita nægjanlegt drykkjarvatn á vinnustaðnum.[c3079d]

Loftslagsvá og sjóslys

Hlýnun við Miðjarðarhafið er orðið það mikil að miðgildi yfirborðshitia var 28,9°C í júlí. En í síðustu viku sökk þar skyndilega, fyrir utan strönd smábæjar hjá Palermo á Sikiley, 184 feta skúta sem nefnd var eftir 18. aldar tölfræði- og heimspekingnum Bayesian.[dbd46e]

Sjóslysið var forsíðufrétt fjármálafjölmiðla jafnt sem annarra alþjóðlegra fréttamiðla alla vikuna. Bæði vegna þess hve hratt skútan sökk í skyndilegum hitabeltisstormi[a6cf28] og að nokkra daga tók að ná þeim sem létust úr flakinu á sjávarbotni. Auk þess sem einn þeirra var helsti tæknifrömuður Breta, Mike Lynch.

Skipstjórinn á annarri skútu sem lá við ankeri skammt frá og bjargaði þeim fimmtán sem lifðu sjóslysið af var með mótorinn í gangi á sínum bát til að halda sjó í storminum. Hann hefur yfir fjörtíu ára reynslu af Miðjarðarhafssiglingum og segir að veðrabrigði hafi breyst mikið á síðustu árum. Ný fyriribæri, eins og Miðjarðarhafsfellibylir (e. medicanes, mediterrrainian hurricane) séu nú orðin að veruleika[c0503c]. Sá skiptstjóri taldi ástæðuna fyrir því að Bayesian sökk hafa verið hið háa mastur, 72 metrar, á 56 metra löngum bát. Það er næst hæsta skútumastur í heimi og rétt undir hæð Hallgrímskirkju. Einnig hafa verið nefndar í því sambandi sem mögulegar skýringar að hægt er að draga upp kjölinn á hámastraskútum til þess að komast í hafnir með takmörkuðu dýpi. Ítalska standgæslan sagði bátinn hafa verið á óheppilegum stað á versta tímapunkti. Framleiðandi skútunnar segir hana hannaða til að þola þetta álag og að áhöfnin hefði átt að hafa nægan tíma til að koma öllum frá borði.[ea2395] Frekari tilgátur fela í sér að ekki hafi verið gengið frá lokunum svo skútan hafi teki inn vatn og sokkið þess vegna.

Auðlegð tæknibreytinga

Í júní fyrr í sumar hafði Mike Lynch verið sýknaður – eftir tólf ára réttarhöld – af sviksemi í tengslum við sölu til Hewlett Packard á fyrirtæki sínu Autonomy, fyrir 13 árum á ellefu milljarða dollara. Siglingin á Miðjarðarhafinu var farin til að fagna því að hann þyrfti ekki að eyða því sem eftir var lífs síns í bandarísku fangelsi. Lynch var tæplega sextugur þegar hann drukknaði með átján ára dóttur sinni, verjanda og helsta lögfræðingi auk fyrrum formanns endurskoðunarnefndar fyrirtækisins og lykilvitnis í málinu sem var stjórnarformaður í einum hluta Morgan Stanley …

Fáðu áskrift til að lesa

Áskrift að Vísbendingu hæfir þeim sem hafa gaman að óvilhöllum greiningum og gagn af greinargóðum upplýsingum um efnahagsmál, viðskipti og nýsköpun.

Næsta grein

Mest lesið
1
Samfélag

Tekjumissir við barneignir

2
Heimspeki

Tækniframfaratrú og veiklyndi mannsins

3
Alþjóðamál

Evrópa þarf að standa saman

4
Leiðari

Allsherjar bylting þekkingar eða andlegt hrun vitsmuna

5
Máltækni

Gervigreindarbyltingin: Úr fleipum í framþróun

6
Tækni

Gervigreind mun umbreyta heiminum

eldgos-bilamynd.original
Jarðvísindi 42. tbl.

Ljós­leið­ara­bylt­ing­in í nátt­úru­vár­vökt­un

Jarðskjálftamælingar hafa gjörbyltst á skömmum tíma með nýrri tækni, sem gerir nú mögulegt að nema hreyfingar jarðar af ótrúlegri nákvæmni í rauntíma og auka þannig öryggi í mati á fyrirboðum eldgosa.
Strandir 01
Heimspeki 42. tbl.

Tækni­fram­fara­trú og veik­lyndi manns­ins

Vaxandi áhrif gervigreindar draga fram gamlar hugmyndir um tækni, mennsku og sjálfræði sem vekja upp endurnýjaða heimspekilega og siðferðilega ígrundun.
_GSF1009
Atvinna 42. tbl.

Gervi­greind­ar­bylt­ing­in: Kost­uð af sér­fræð­ing­um en hag­nýtt af fyr­ir­tækj­um

Í nýrri könnun Visku kemur fram að sérfræðingar keyra gervigreindarbyltinguna áfram, fjármagna notkunina sjálfir og kalla eftir markvissri innleiðingu á vinnustöðum.
Halldór Jörgen
Gervigreind 42. tbl.

Gervi­greind­in mun aldrei koma í stað mann­legra tengsla

Ásgeir Brynjar Torfason ritstjóri ræðir við Halldór Jörgen Faurholt Olesen um gervigreind.

42225-Matrix-Red-Blue-Pill
Samfélag 42. tbl.

Sefj­un­ar­hag­kerf­ið og at­beini hönn­uða

Umbreytingarafl tækninnar birtist í mismunandi umgjörðum hagkerfisins, svo sem streymisveitu-, eftirlits-, hamfara- og anarkó-kapítalisma.
Sonar-festival
Listir 42. tbl.

Sköp­un skepnu sem skap­ar

Skapandi gervigreind umbreytir listsköpun svo að lögfræðin, siðfræðin, hugvísindin og listirnar hafa ærin verkefni fyrir höndum sem dregin eru upp með þremur ólíkum sviðsmyndum.
Skóli, menntun
Menntun 42. tbl.

Ný­sköp­un í þágu mennt­un­ar á tím­um örr­ar tækni­þró­un­ar

Ör tækniþróun kallar á endurnýjað menntakerfi þar sem menntatækni, rannsóknir og skýr stefna mætast til að tryggja gæði, aðgengi og ábyrga nýsköpun.
Umferð, Reykjavík
Tækni 42. tbl.

Gervi­greind mun um­breyta heim­in­um

Gervigreind þróast með fordæmalausum hraða og umbreytir þekkingarvinnu, vélmennum og innviðum. Samfélagslegar afleiðingar fela í sér kerfisleg úrlausnarefni og siðferðileg álitaefni.