Umræða um skuldasöfnun hins opinbera er víða býsna hávær og það á einnig við á Íslandi. Í þjóðmálaumræðunni er oft mikið gert úr henni og dregin upp dökk framtíðarsýn í hvert sinn sem fréttir berast af hallarekstri hvort heldur er ríkis eða sveitarfélaga. Vissulega er ekki gæfulegt að reka ríki eða sveitarfélög með miklum halla í eðlilegu árferði, bæði vegna þess að það veltir byrðum á milli kynslóða og sökum þess að það getur valdið þenslu og verðbólgu. Sé allt of glannalega farið getur það jafnvel leitt til fjármálakrísu.

Það er hins vegar ekki þar með sagt að opinberar skuldir séu alltaf hið versta mál. Þeim fylgja nefnilega líka verulegir kostir. Markaðurinn fyrir ríkisskuldabréf gegnir þannig í flestum tilfellum lykilhlutverki á eignamörkuðum. Kjör á þeim markaði eru viðmið fyrir aðra markaði, bæði fyrir skuldabréf og hlutabréf og flóknari fjármálagerninga, t.d. alls konar afleiður og oft fyrir lán með breytilegum vöxtum. Þau eru líka notuð í ýmsum öðrum tilgangi utan fjármálamarkaða, t.d. við að reikna eðlilega afkomu og álagningu í regluðum atvinnugreinum eins og veitustarfsemi.

Vegna þessa hlutverks markaðarins fyrir ríkisskuldabréf gefa ýmis ríki sem hafa litla eða enga þörf fyrir fjármögnun engu að síður út slík bréf og leggja sig fram um að tryggja djúpan og virkan markað fyrir þau. Sem dæmi má nefna Noreg og Singapúr en bæði löndin eiga risavaxna þjóðarsjóði og hafa enga þörf fyrir að sækja fé á markaði.

Traust til skuldabréfaútgefenda

Traust á útgefandanum, efnahag hans, pólitískum vilja til að standa í skilum og laga- …